Równoważny system czasu pracy - wady i zalety

Czy równoważny system czasu pracy ma same zalety?

Jako właściciel firmy, manager, HR manager czy planista być może rozważasz wprowadzenie systemu równoważnego czasu pracy w firmie. Niby to takie korzystne — można uniknąć nadgodzin, a więc zaoszczędzić. Czy równoważny system czasu pracy ma same zalety? W tym artykule pokażemy Ci, jakie są plusy i minusy tego systemu w kontekście planowania czasu pracy.

Na czym polega system równoważnego czasu pracy?

System równoważnego czasu pracy może zostać wdrożony do firmy tylko w sytuacji, gdy jest to uzasadnione rodzajem lub organizacją pracy.  To, co istotne — system wydłuża dobowy wymiar czasu w okresie rozliczeniowym standardowo do 12 godzin, jednak w określonych przypadkach może być jeszcze dłuższy. 

• Przy dozorze urządzeń i pogotowiu pracy jest możliwość planowania czasu pracy do 16 godzin
• Przy pilnowaniu mienia, ochronie osób, zakładowych strażach pożarnych i zakładowych służbach ratowniczych równoważny czas pracy może wynieść do 24 godzin.

Zalety wdrożenia równoważnego czasu pracy

Unikanie nadgodzin dobowych:

Sposób planowania w równoważnym systemie czasu pracy polegający na wydłużeniu godzin pracy nie skutkuje powstawaniem nadgodzin dobowych. Oznacza to  oczywiście oszczędność pieniędzy, bowiem nadgodziny dobowe płatne są z dodatkiem 50% lub 100% w zależności od tego kiedy wypadną. To właśnie oszczędność jest najczęstszą powodem wprowadzenia systemu równoważnego w firmie.

Elastyczne planowanie:

W przypadku wydłużenia dobowego wymiaru godzin należy zrównoważyć go krótszą pracą w innym dniu. Daje to możliwość lepszego dopasowania czasu pracy do zapotrzebowania na pracę, jeśli jest ono zmienne w różnych dniach. Można zatem wydłużyć pracę w te dni, kiedy pracy jest więcej, a skrócić w te dni, kiedy pracy jest mało. Przykładowo: prowadzę sklep meblowy i w sobotę oraz niedzielę mam o 50% więcej klientów, a w poniedziałek i wtorek 50% mniej, zatem w systemie równoważnym mogę wydłużyć zmianę pracownikom o 50% - z 8 do 12 godzin w sobotę i niedzielę, a skrócić o 50% w poniedziałek i wtorek — do 4 godzin.

Wady wdrożenia równoważnego czasu pracy

Krótki okres rozliczeniowy:

W tym systemie okres rozliczeniowy może wynosić maksymalnie miesiąc. Wyjątek stanowi praca uzależniona od pory roku i warunków atmosferycznych, gdzie okres rozliczeniowy może być wydłużony do maksymalnie trzech miesięcy. Krótki okres rozliczeniowy oznacza ryzyko większej ilości nadgodzin średniotygodniowych, bo nie ma czasu na zbilansowanie większej niż właściwa do wypracowania w danym miesiącu ilości godzin, w kolejnych miesiącach okresu.

Nieświadomość nadgodzin:

W systemie równoważnym planowanie pracy do 12 (najczęściej) godzin nie oznacza powstania nadgodzin dobowych, jeśli zrównoważymy to krótszym czasem pracy w innym dniu. Nie oznacza to jednak, że nigdy nie powstaną żadne nadgodziny. Brak równoważenia zmian powoduje nadgodziny średniotygodniowe, a wydłużanie już zaplanowanych zmian ponad normę na etapie wykonywania grafiku skutkuje powstawaniem nadgodzin dobowych podobnie jak w przypadku podstawowego systemu czasu pracy.

Trudność w planowaniu urlopów:

W systemie podstawowym dzień urlopu oznacza zawsze 8 godzin, natomiast w systemie równoważnym tyle godzin ile było zaplanowane w grafiku pracy. Jeśli grafik jeszcze  nie powstał — to tyle godzin, ile pracownik zazwyczaj pracuje.

O czym należy pamiętać wdrażając równoważny czas pracy?

Dla wielu osób system równoważny oznacza samowolkę w planowaniu czasu pracy, a przecież nadal obowiązują kodeksowe normy czasu pracy. Bezpośrednio po zakończeniu zmiany pracownik ma prawo do odpoczynku adekwatnego do ilości przepracowanych godzin i należy go zapewnić razem z nieprzerwanym odpoczynkiem tygodniowym wynoszącym co najmniej 35 godzin.

 Wprowadzając system równoważnego czasu pracy, należy poinformować o tym fakcie pracowników np.: w regulaminie pracy. Konieczne jest również prowadzenie grafiku pracy i planowanie harmonogramu dla poszczególnych pracowników w trakcie każdego okresu rozliczeniowego

Narzędzia do planowania czasu pracy w systemie równoważnego czasu pracy

Jak widać, równoważny system czasu pracy daje przede wszystkim oszczędności, ale może być pułapką w przypadku nieumiejętnego planowania czasu pracy. Praca bez odpowiednich narzędzi może narazić Cię na poważne naruszenia Kodeksu Pracy a w konsekwencji kary finansowe. Aby temu zapobiec, wypróbuj Grafik Optymalny — program do tworzenia grafików pracy, który jednym kliknięciem pozwoli na wygenerowanie harmonogramu pracy zgodnego z zasadami KP.