System przerywanego czasu pracy pozwala na elastyczne dostosowanie godzin roboczych pracowników do potrzeb i specyfiki działalności przedsiębiorstwa. Jego wdrożenie wiąże się jednak ze spełnieniem konkretnych przepisów Kodeksu Pracy. W artykule przybliżam, czym jest system przerywanego czasu pracy oraz kto i kiedy może go wprowadzić. Omawiam temat pod względem jego istotności dla pracodawców oraz Działów Kadr.
System przerywanego czasu pracy – co to jest?
System przerywanego czasu pracy to jeden modeli organizacji pracy uregulowany w artykule 129 § 3 Kodeksu Pracy. Przewiduje on podział czasu pracy na co najmniej dwie części w ciągu jednej doby roboczej. W systemie przerywanym pracownik może pełnić obowiązki np. w godzinach: 8-12, a potem 16-20; w godzinach: 6-10, 12-16, 18-22 itd., przy czym pojedyncza przerwa w pracy nie może trwać dłużej niż 5 godzin.
Zobacz też: Jakie systemy pracy wyróżniamy?
System przerywanego czasu pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładową organizacją związkową albo przedstawicielami pracowników (jeśli w firmie nie działa taka organizacja).
Kiedy (nie) może być stosowany system przerywanego czasu pracy?
Model można stosować tylko w ściśle określonych i uzasadnionych warunkach, podyktowanych najczęściej specyfiką danej branży albo rodzajem wykonywanej pracy (np. zapotrzebowaniem sezonowym lub zależnym od pory dnia). Nie możesz wdrożyć go spontanicznie, bez uzasadnienia, bez konsultacji z pracownikami oraz ich przedstawicielami, a także w sposób, który naruszałby przepisy Kodeksu Pracy. Oznacza to m.in., że w tym systemie musisz zapewnić pracownikowi 11-godzinny nieprzerwany odpoczynek dobowy i 35-godzinny nieprzerwany odpoczynek tygodniowy obejmujący minimum 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Ponadto łączna liczba dni wolnych od pracy w tym modelu organizacyjnym w przyjętym okresie rozliczeniowym powinna odpowiadać co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz innych dni wolnych od pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy przypadających na ten okres.
Systemu przerywanego czasu pracy nie możesz zastosować w przypadku kobiet w ciąży oraz pracowników:
- opiekujących się dzieckiem do 4 lat (chyba że się na to zgodzą);
- sprawujących dozór nad urządzeniami;
- zatrudnionych na stanowiskach związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy;
- zatrudnionych do ochrony osób lub pilnowania mienia;
- zatrudnionych w służbach ratowniczych lub w straży pożarnej;
- objętych systemami: równoważnego czasu pracy, skróconego tygodnia pracy, pracy weekendowej i z pracą w ruchu ciągłym.
Wyjątkiem łączenia systemu przerywanego ze zrównoważonym jest praca kierowców, a związane z nim uregulowania zawarto w art. 19. Ustawy o czasie pracy kierowców.
System przerywanego czasu pracy – przykłady stosowania
Pracę w systemie przerywanym stosuje się często w branży gastronomicznej, hotelarskiej czy transportowej. W modelu tym mogą pracować m.in.:
- Kelnerzy czy barmani świadczący usługi najpierw w godzinach porannych, a potem popołudniowych albo wieczornych.
- Kierowcy komunikacji miejskiej lub pełniący inne usługi przewozowe, których praca wynika m.in. ze zmiany natężenia ruchu lub specyficznej organizacji.
- Pracownicy ds. rachunków i księgowości.
- Osoby zatrudnione przy pracach prostych (np. zbiorach, których obowiązki mogą być podyktowane zmiennymi warunkami pogodowymi).
Przerwy w pracy a czas pracy i wynagrodzenie
Przerwy w systemie przerywanym nie są wliczane do czasu pracy, jednak Twojemu pracownikowi przysługuje za nie prawo do wynagrodzenia wynoszącego połowę wynagrodzenia za czas przestoju. W związku z tym za czas przerwy udzielonej w ramach systemu przerywanego powinien on otrzymać wynagrodzenie równe:
- połowie wynagrodzenia wynikającego z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową albo stałą miesięczną,
- 30 proc. wynagrodzenia, jeśli powyższego składnika nie wyodrębniono przy określaniu warunków wynagradzania.
Aby obliczyć wynagrodzenie za jedną godzinę przerwy w pracy według składników wynagrodzenia określonych w stałej stawce miesięcznej, należy:
- Podzielić tę stawkę przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.
- Podzielić ten iloraz przez 2.
Aby obliczyć wynagrodzenie miesięczne, mnożymy kwotę z jednej godziny przez liczbę wszystkich godzin przerwy, a następnie przez liczbę dni roboczych w miesiącu.
PRZYKŁAD: Pani Anna zatrudniona na podstawie umowy o pracę zarabia miesięcznie 5000 zł i każdego dnia ma 2-godzinną przerwę. Aby obliczyć jej wynagrodzenie za 1 godzinę przerwy we wrześniu 2023, należy podzielić wynagrodzenie (5000 zł) przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu (168 godzin), a potem podzielić iloraz przez 2, co daje wynik 14,88 zł. Za każdą 2-godzinną przerwę przysługuje pani Annie 29,76 zł. Mnożymy tę kwotę przez ilość dni roboczych (21 dni we wrześniu 2023) i otrzymujemy kwotę 624,96 zł.
Ustalając wynagrodzenie za przerwy w pracy w drugim z przypadków (30 proc. wynagrodzenia), stosuje się zasady analogiczne do ustalania pensji za urlop.
W praktyce system ten jest stosowany rzadko. Mało który pracownik chciałby mieć wydłużony dzień pracy o czas pozostawania w gotowości, otrzymując za to część wynagrodzenia. Z perspektywy pracodawcy nie jest korzystne wypłacanie wynagrodzenia za czas przestoju, czyli za bezczynność. Poza tym nie jest możliwe stosowanie tego systemu przy konieczności zaplanowania różnej liczby godzin dziennie. Kiedy przerwa w pracy wynosi maksymalnie dopuszczone 5 godzin, nie jest dozwolona praca w godzinach nadliczbowych, inaczej nie zostanie zapewniony odpoczynek dobowy. Przy zapotrzebowaniu na pracę bez ciągłości lepiej znaleźć dwóch pracowników i zatrudnić w systemie podstawowym lub równoważnym.
Zarządzaj sprawniej systemami pracy, wykorzystując Grafik Optymalny
Praca w systemie przerywanym pozwala na dużą elastyczność, jednak jego efektywność zależy od umiejętnego zarządzania godzinami i harmonogramem pracy. Na szczęście dziś można to robić sprawniej i skuteczniej, wykorzystując zaawansowane oprogramowanie. Jednym z takich narzędzi jest Grafik Optymalny. Sprawdź, jak może Ci pomóc!
Loading...