Jeśli Twój pracownik utracił zdolność do pracy, to przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego. Sprawdź, co musisz wiedzieć o tym świadczeniu, jeśli jesteś pracodawcą lub pracujesz w Kadrach. Dowiedz się też, kto i przez ile czasu musi je wypłacać.
Komu przysługuje zasiłek chorobowy 2023?
Zasiłek chorobowy przysługuje każdej osobie ubezpieczonej (obowiązkowo lub dobrowolnie) i niezdolnej do pracy z powodu choroby. Świadczenie obejmuje każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych. Podstawą jego uzyskania jest zwolnienie lekarskie dostępne w wersji elektronicznej na portalu internetowym ZUS (masz do niego dostęp jako pracodawca lub pracownik Działu Kadr).
Kiedy przysługuje zasiłek chorobowy?
Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę nabywa prawo do pobierania zasiłku chorobowego po upływie 30 dni trwania obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (okres wyczekiwania). Do tego okresu wlicza się poprzednie okresy tego ubezpieczenia, ale pod warunkiem, że przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.
Przykład: Pani Anna 15 stycznia rozpoczęła pracę w firmie XYZ (umowa o pracę). Po 20 dniach pracy zachorowała i poszła na zwolnienie lekarskie. W tym przypadku nie nabyłaby jeszcze prawa do zasiłku chorobowego, ponieważ od okresu objęcia ubezpieczeniem nie upłynęło 30 dni. Jednak pani Anna wcześniej, w grudniu, pracowała w firmie ABC, gdzie była ubezpieczona przez 15 dni. Między zakończeniem pracy w firmie ABC, a jej rozpoczęciem w XYZ nie minęło 30 dni, a łączny czas objęcia pracowniczki ubezpieczeniem chorobowym wynosi 35 dni, dlatego Anna może pobierać zasiłek chorobowy w nowej firmie.
W przypadku pracowników ubezpieczonych dobrowolnie okres wyczekiwania wynosi nie 30, ale 90 dni. Od wspomnianych reguł istnieje też kilka wyjątków. Prawo do pobierania zasiłku chorobowego od pierwszego dnia objęcia ubezpieczeniem przysługuje osobom, u których niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy albo z pracy oraz pracownikom mającym co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.
Jak długo pracownik może pobierać zasiłek chorobowy?
Zależy to od jego wieku i przyczyny niezdolności do pracy:
- Osoby poniżej 50. roku życia mają prawo do świadczenia przez 182 dni w przypadku jednej choroby lub przez 270 dni w przypadku ciąży albo gruźlicy. Do liczby dni wlicza się zarówno okresy nieprzerwanej zdolności do pracy, jak i czas poprzednich okresów trwania świadczenia (o ile nie przekroczyły one 60 dni), niezależnie od rodzaju choroby.
- Pracownicy, którzy ukończyli 50 lat, mają prawo do świadczenia przez 270 dni w przypadku jednej choroby, niezależnie od jej rodzaju.
Pamiętaj, że jeśli po wyczerpaniu powyższych limitów Twój pracownik dni nadal jest niezdolny do pracy, to może się on ubiegać się o zasiłek rehabilitacyjny lub inne świadczenia (np. rentę). Decyzja o przyznaniu dalszych świadczeń podejmowana jest na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.
Zasiłek chorobowy a wynagrodzenie chorobowe. Kiedy płaci pracodawca, a kiedy ZUS?
W przypadku pracowników zasiłek chorobowy poprzedzony jest wynagrodzeniem chorobowym. Jeśli jesteś pracodawcą, to wypłacasz je przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy (lub 14 dni dla osób powyżej 50. roku życia). Od 34. dnia niezdolności do pracy (lub 15. dnia dla osób powyżej 50. roku życia) pracownikowi przysługuje już zasiłek chorobowy wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Jak wyliczyć zasiłek chorobowy dla pracownika?
Kwota zasiłku uzależniona jest od zarobków ubezpieczonego i wynosi:
- 80 procent podstawy wymiaru zasiłku (w tym za okres pobytu w szpitalu);
- 100 procent podstawy, jeśli niezdolność do pracy powstała w czasie ciąży albo wynika z wypadku w drodze do/z pracy bądź ze względu na poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim lub zabiegom dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Jeśli chcesz wyliczyć zasiłek chorobowy, musisz najpierw ustalić jego podstawę. W przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne (średnie) wynagrodzenie brutto z ostatnich pełnych 12 miesięcy kalendarzowych (poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy) pomniejszone o 13,71%. Jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 12 miesięcy, to podstawę zasiłku wylicza się ze wszystkich miesięcy pracy.
Otrzymany wynik trzeba jeszcze podzielić przez 30, by otrzymać stawkę dzienną zasiłku. Potem mnożymy wszystko przez liczbę dni zwolnienia lekarskiego, by otrzymać wysokość zasiłku brutto. Ogólny wzór na wyliczenie zasiłku chorobowego jest więc następujący:
[(podstawa - 13,71%) : 30] x proc. wynagrodzenia chorobowego x liczba dni choroby
Przykład: Twój pracownik przebywał w szpitalu przez 63 dni. W ciągu ostatnich 12 miesięcy pobierał on stałą wypłatę w kwocie 5000 zł brutto przez 12 pełnych miesięcy. Podstawa wymiaru jego zasiłku chorobowego wynosi 4314,50 zł. Dzienna stawka zasiłku to 143,82 zł. Pracownikowi przysługuje 80 proc. podstawy, zatem mnożymy stawkę dzienną przez 0,80, a potem przez 63 (dni choroby). Wychodzi nam, że pracownikowi przysługuje 7248,36 zł zasiłku chorobowego.
Dodam, że kwota zasiłku nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 lipca 2023 r. wynosi ona 3600 zł brutto) po jego pomniejszeniu o wspomniany procent, czyli musi wynosić minimum 3106,44 zł brutto.
Zarządzaj świadczeniami sprawniej. Wypróbuj Grafik Optymalny!
Zarówno wyliczanie kwot poszczególnych świadczeń, jak i zarządzanie pracą, gdy poszczególne osoby przebywają na zwolnieniach, to nie lada wyzwanie. Zdecydowanie łatwiej mu sprostać ze wsparciem dedykowanego i zaawansowanego oprogramowania, takiego jak Grafik Optymalny. Już teraz przekonaj się, jak może usprawnić pracę w Twojej firmie!